Kernkwadranten
Een kernkwadrant is een overzichtelijk model dat op een eenvoudige manier en in een heldere taal kernkwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën van jouzelf, jouw collega’s en jouw leerlingen zichtbaar maakt. Het maakt je op een diep niveau bewust van wie je bent, met al je positieve en minder prettige eigenschappen. Dit levert allerlei voordelen op. Kennis van jouw eigen kernkwadranten en die van de mensen met wie je werkt bieden de mogelijkheid elkaars kwaliteiten in verschillende situaties optimaal te gebruiken. Soms wordt duidelijk waarom het niet werkt tussen jou en de ander. En omdat het zo’n simpel model is, biedt het houvast waar je gemakkelijk naar kunt teruggrijpen.
Voorbeelden van kernkwadranten zijn:
Lees hier meer over kernkwadranten, of bekijk een korte uitleg op YouTube.
Kernkwadranten in het onderwijs
Werken met wat er wèl is
In elk team, elke groep en elke klas zitten nu eenmaal mensen met verschillende behoeftes en verschillende ‘voorkeursperpectieven’. Uiteraard kan dat een bron voor onderlinge irritaties vormen. In teams, groepen en klassen waar het uit de hand is gelopen, is dat zichtbaar en voelbaar. Inzicht in kernkwadranten en ik-wij-het maakt het mogelijk anders naar zogenaamd lastig, irritant gedrag te kijken. Je krijgt meer inzicht in en begrip voor de eigenheid van de ander en bent dan niet meer bezig met wat er mis is met een leerling, een collega of een schoolleider, maar met zijn onderliggende kwaliteiten. Anders gezegd: je gaat dan werken met wat er wél is, in plaats van met wat er niet is.
Geschikt voor iedereen
Kernkwadranten en ik-wij-het zijn eenvoudig te begrijpen. Kernkwadranten zijn bovendien logisch vormgegeven en snel te maken. Ze bieden een rijke bron van inzichten en zijn geschikt voor alle leeftijden, alle doelgroepen en alle niveaus van diepgang. Hiermee is het werken met ik-wij-het en kernkwadranten bij uitstek geschikt voor het onderwijs.
Leerlingen: individueel en in de klas
Wanneer een leerling een goed beeld heeft van de verschillende dynamieken binnen zijn klas (ik-wij-het) en van zijn kernkwadranten, begrijpt hij beter waarom hij is wie hij is en zich gedraagt zoals hij zich gedraagt. Hij is zich meer bewust van zijn natuurlijke kwaliteiten en kan deze productief inzetten. Hij leert zichzelf kennen met zijn mooie en minder mooie eigenschappen en ontwikkelt zelfvertrouwen. Bovendien kan hij makkelijker omgaan met kritiek en irritatie.
Wanneer leerlingen ook de kwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën van hun klasgenoten beter leren te begrijpen en waarderen, ontwikkelen ze begrip voor elkaar en voelen ze zich in toenemende mate verbonden met elkaar en met het onderwijsleerproces. Motivatie, plezier en leerprestatie gaan omhoog, net als de bereidheid en het vermogen om zelf oplossingen te zoeken voor vragen of problemen die zich voordoen.
Leraren en andere medewerkers
Op scholen zien we leraren, conciërges, onderwijsassistenten en vele andere medewerkers met passie, compassie en kunde een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de leerling. Door inzicht in de systematiek van ik-wij-het en het kernkwadrant en de effecten van het werken ermee krijgen zij niet alleen inzicht in hun eigen kwaliteiten en gedrag, maar ook in die van collega’s, ouders en leerlingen. Van daaruit kunnen zij de vertaalslag maken naar de inzet van verschillende werkvormen en ontstaat er ruimte voor verschillende leerstijlen en verschil in benadering. Leraren en medewerkers van het onderwijsondersteunend personeel worden effectiever in het begeleiden van leerlingen en het samenwerken met collega’s.
Schoolleiders
De systematiek van Ik-wij-het en het Kerkwadrant biedt scholen en schoolleiders een gemeenschappelijk referentiekader om kwaliteiten in kaart te brengen, een taal om er woorden aan te geven én instrumenten om ze tot bloei te laten komen. De bewustwording binnen de school neemt toe, evenals de bereidheid en het vermogen recht te doen aan verschillen tussen leerlingen. Het begrip en de samenwerking tussen schoolleiders, leraren, leerlingbegeleiders, medewerkers van het onderwijsondersteunend personeel, leerlingen en ouders verbeteren. Er ontstaat een omgeving waarbij het benoemen van positieve kwaliteiten vanzelfsprekend wordt.
In het artikel ‘Leiderschap en moed in het onderwijs‘ zetten Bob Brinkhof, Daniel Ofman en Albert Heemeijer hun visie uiteen t.a.v. de rol van schoolleiders en bieden zij schoolleiders concrete handvatten voor een succesvolle aanpak.
